سخنی درباره‌ی ” نشر فضا “
به روزهایی که نام “مؤسسه علمی و فرهنگی فضا” را به ثبت رسمی رساندیم و کمی بعد _ در نخستین هفته‌ٰهای بهار سال ۱۳۶۳ ـ یادداشت کم و بیش مبسوطی را زیر عنوان “بیانیه” تدوین کردیم و اجازه چاپ برای آن گرفتیم _ پیدا نبود که روزی دیگر باید به سراغ عزیزانی دیگر نیز برویم که فرزندمان “نشر فضا“، را ثبت نام کنند.
پس از آنکه در آن سالهای دور نخستین تجربه در باب چاپ و نشر را _ که سخن از همکاری صمیمانه با “نشر پرواز” داشت دارا شدیم و آمادهسازی کتابهای دیگری را آغاز کرده بودیم، برای ثبت رسمی “نشر فضا” اقدام کردیم.
“نشر فضا“، نخستین تجربههای خود را با چاپ و انتشار کتاب “نخستین نوشهرها” (به سال ۱۳۶۵) آغاز کرد و تا چندین سال بعد – که دهه‌ی هفتاد آغاز شد، هیآت مدیره‌ی “فضا” مدیریت نشر را به همکار صمیمیمان، سرکار خانم دکتر مهیار دادخواه سپرد، که نخستین بانوی ناشر ایران شدند. سپس، به دلایلی که از تهی شدن صندوقمان برخاسته بودند، چند سال بی ارائه کتاب ماندیم و دلمان هم خوش به این بود که کتابهایی نظیر “معماری و موسیقی” را تدوین و چاپ کرده بودیم و یا کتابی پر حجم در باب معماری را به فضای دانش معماری ایران اهداء کرده بودیم _ که، به دلیل دو بار تجدید چاپ بعدیاش _ قوت قلب دانسته شد.
در آن زمان شهرهای میان تهران و مشهد ( از سمنان تا نیشابور ) را به صورتی که مطلوب بود شهرسازانه پژوهش کردیم و توانستیم تنها کتاب “بناها و شهر دامغان” را _ که نخستین شهر ایرانی به شمار میرفت و حاصل پژوهشی میان دانشی بود به چاپ و نشر ببریم.
دوران دوم فعالیتهای “نشر فضا“، با گستردن طیف کتابها و به عشق ارائه دادن کتابهایی که بهینه باشند آغاز شد؛ ما که توانسته بودیم کتاب “تهران سه هزار و دویست ساله” بر اساس پژوهشهای استاد سیفالله کامبخشفرد را چاپ کنیم، پیدا بود که باید حرمت این کتاب بینظیر را نگه میداشتیم _ و راه ما به این صورت بود که تعریف میشد.
دوران دوم فعالیتهای “نشر فضا” در پی آن بود که سرفصلهایی تازه در گستره فضای ساخته شده را بگشاید _ ضمن اینکه، کتابهایی مانند “نشان های نمادین ژاپن” را، همانند “قاهره، باززندهسازی یک کلان شهر تاریخی” را همراه با کتابهایی که اعتبار یافته بودند چاپ و تجدید چاپ کرد. در زمینه‌ی ترجمه، هم “منشور آتن” را به دست داد و هم کتاب پرقدر “زیستگاههای اشتراکی” را، با برگردانی بسیار موقّر، به جهان شهرسازان عرضه کرد. “نشر فضا“، به دلایلی که بازگو کردنشان زاید است، کتاب “اصلها و خوانش معماری ایران” را نیز به چاپ برد. از پیشینه مقبول “نشر فضا“، به جا است از مجموعه کتابهایی یاد شود که برای نخستین بار در ایران، پیشرفتهترین و به‌هنگام شده‌ترین کتابهای ویژه شرایط علمی _ فنی _ تأسیساتی ساختمان و محیط آن را، در دو مجلّد پرقدر، تا کنون به دست داده و در حال آمادهی چاپ کردن کتاب پر قدر “اکوسیستم شهری” است که _ هر سه _ به همّت و دست توانمند دکتر سعید تیزقلم زنوزی به فضای علمی _ آموزشی معماری کشور اهداء میشوند و به جا است یادآوری کنیم که تا کنون در حدود چهل بار از “تنور” چاپ، میوه هدیه گرفته‌ایم.
و به کوتاه سخن اینکه مجموعه درسگفتارهایی که از سال ۱۳۹۲ تا کنون، بر اساس برنامهی علمی ویژهای در مجموعه موسسه‌های فضا ـ و زیر نظر “انجمن علمی فضای معماری نو ایران” ـ برگزار شده‌اند و عالی‌ترین شخصیتهای علمی کشور در زمینه‌ی علم و تجربه در تاریخ ایران، از دیروز تا کنون به بار آمده‌اند را آمادهی چاپ میکند و جلسه‌های برگزاری آنها را نیز، به صورت فیلم مستند، در دست تهیه دارد. اما _ از همه نکته‌ها مهمتر این است که عنوان شود “نشر فضا“، پنجره‌های خود را به روی دانشمندان و پژوهشگران رشته‌های پیوسته و وابسته به فضای ساخته شده به مقیاس‌هایی گونه‌گون، پیوسته باز نگه میدارد.
” نشر فضا “